Accijnswetgeving België

De nieuwe Belgische accijnswetgeving

De nieuwe accijnswetgeving is tot stand gekomen zonder de ambachtelijke klein- en fruitdistillateurs hierin te betrekken. Ook in het overleg dat naar aanleiding van de problemen op gang kwam zijn de ambachtelijke klein- en fruitdistillateurs niet vertegenwoordigd. Terwijl de grote stokerijen, die de opkomst van de ambachtelijke distilleerderijen natuurlijk graag een halt toeroepen, dat wel zijn. Daarom moet er gelobbyd worden. Voor het stoken van fruit eau de vie is het absoluut nodig om op zijn minst de fijnstook 'open' te kunnen doen. De eau de vie producenten die momenteel onder het statuut likeurfabriek de fijnstook kunnen doen hebben hier alle belang bij. Zij zullen anders in de toekomst ook hun ketels moeten 'sluiten'.

In België worden geen 'open' installaties meer toegelaten. Tenzij men een uitzonderlijke toelating krijgt.

Links een gesloten en rechts een open installatie. De ruwstook kan in de gesloten en het overhalen in de open installatie gebeuren. Dit was in België een mogelijkheid maar nu niet meer.

In Nederland worden geen installaties verzegeld. De controle is administratief op basis van de aangifte en de voorraadadministratie.

Voor kleine 'Abfindungsbrennereien' is geen gesloten installatie vereist. In Duitsland zijn dat er zo'n 30.000 en in Oostenrijk meer dan 40.000.

Nieuwe Belgische Accijnswetgeving is nog slechter dan de oude

De nieuwe accijnswetgeving maakt een onderscheid tussen ‘kleine’ en ‘grote’ producenten. De spil ligt op een jaarlijkse effectieve of verwachte productie van 1.000 hl. Bij kleine producenten wordt de alcohol in meetvaten verzameld; grote producenten moeten hiervoor buffertanks gebruiken met elektronische meetinstallaties.

ministerieel besluit van 30 oktober 2009
Het onderscheid tussen 'alcohol productie' (voortbrengen van flegma) en 'likeurfabriek' (bewerken, waaronder het overhalen en fijnstook, van 'gekende alcohol', bestaat niet meer. Dit heeft verregaande gevolgen voor ambachtelijke distillateurs van Gin en fruitdistillaten.

Art. 12. § 1. De productie-installatie moet zodanig zijn opgebouwd dat alle leidingen waardoor de ethylalcohol circuleert exact moeten kunnen worden aangeduid en zichtbaar moeten zijn over het gehele netwerk en dat zij - behoudens tussenkomst van de ambtenaren - op geen enkele wijze, op geen enkele plaats en op geen enkel ogenblik kunnen worden onderbroken. § 2. De productietoestellen moeten worden uitgerust met een kraan voor monsterneming die kan worden verzegeld.
Art. 13. Alle toestellen, gereedschappen, leidingen, buizen, goten, vaten en recipiënten van een belastingentrepot moeten zodanig zijn geplaatst en ingericht dat ze gemakkelijk en zonder gevaar kunnen worden benaderd en onderzocht, dat het verloop van de grondstoffen, de ethylalcohol, het bezinksel, de stoom en het water feilloos kan worden gevolgd en dat frauduleuze onttrekking onmogelijk is.
Art. 14.De door de [1 administrateur-generaal]1 aangewezen ambtenaar kan afwijking verlenen van de in deze onderafdeling opgelegde voorwaarden om het toezicht over de verrichtingen te vergemakkelijken.

Kostprijs

Een nieuwe stokerij heeft zijn installatie moeten laten aanpassen. Extra meetvaten (voor kop & staart en middenloop), verzegelde papegaai en een 'druppelteller' moesten worden geplaatst. Meerkost +/- € 11.000,-. Maar het nadeel dat men niet optimaal kop-middenloop-staart kan splitsen blijft.

Het probleem voor Gin-producenten

Mensen die Gin maken gebruiken neutrale landbouwalcohol als grondstof. Hierin worden de kruiden en specerijen gemacereerd en vervolgens worden deze 'overgehaald' door middel van een distilleertoestel. Hierbij produceren zij geen alcohol, ze halen hem enkel over, waarbij de kop en staart wordt afgesplitst van de middenloop. Omdat geen alcohol wordt geproduceerd is de controle eenvoudig. De hoeveelheid ontvangen, aangekochte, alcohol is bij de accijnzen bekend. Na de bewerking blijft de totale hoeveelheid alcohol, wanneer men kop, middenloop en staart optelt gelijk. De voorraad wordt administratief opgevolgd en kan middels een voorraadopname worden gecontroleerd. De overhaling gebeurt dan in een 'open installatie' waarbij men kop, middenloop en staart door ruiken optimaal kan splitsen. Met de nieuwe wetgeving, waar likeurfabriek niet meer bestaat, mag men geen 'open installatie' meer hebben. Bijgevolg is het niet meer mogelijk om de splitsing te maken op basis van ruiken en proeven. De huidige Gin-producenten die deze overhalingen van hun maceraten in een 'open installatie' doen zullen voor en na geconfronteerd worden met de verplichting om de installatie te verzegelen. Zij die momenteel nog 'open' kunnen overhalen en zich gedeisd houden in de hoop te kunnen ontsnappen aan het verzegelen van hun installatie zullen hieraan op termijn niet kunnen ontsnappen.

Een dergelijke installatie is in België dus niet meer vergunbaar. Vroeger was dit als 'likeurfabriek' voor het overhalen wel mogelijk.

Wat met bestaande 'likeurfabrieken'?

Het probleem voor eau-de-vie producenten

Het probleem voor producenten van fruit eau-de-vie is nog veel groter. Het is niet mogelijk om een hoogwaardige fruit eau-de-vie te produceren in een gesloten installatie. In een 'gesloten installatie' moet je de kop en de staart ruim wegnemen om geen ongewenste stoffen in het distillaat te krijgen. Bij graan is dat geen probleem, daar zitten de belangrijke aroma's centraal in de middenloop. Maar bij fruit zitten zeer belangrijke aroma's heel kort achter de kop, helemaal in het begin van de middenloop, en helemaal op het einde van de middenloop, vlak voor de staart. Deze voor de kwaliteit van het distillaat zeer belangrijke stoffen verlies je in de middenloop wanneer je, omdat je niet kunt ruiken, pas laat op middenloop en vroeg op naloop moet schakelen. Het is daarom dat de beste fruitdistillaten allemaal in 'open installaties' worden gestookt. Onder de oude wetgeving kon men de ruwstook (voortbrengen van flegma) in een 'gesloten installatie' als 'alcoholfabriek' produceren. De geproduceerde hoeveelheid alcohol van het flegma, dat in een meetvat werd opgevangen, werd dan bij de opname door Accijnzen astgesteld. Bij een tweede distillatie als 'likeurfabriek' in een 'open installatie' kon men dan bij het fijnstoken de kop-middenloop-staart splitsingen optimaal doen. De controle was gebaseerd op het feit dat de bij de opname vastgestelde alcohol aanwezig moest zijn in de vorm van flegma, kop, staart en fijnstook. Het totaal van de alcohol moest dan aanwezig zijn. Nu zou dat niet meer kunnen.

Afwijking om het toezicht over de verrichtingen te vergemakkelijken (art.14)

In Art. 14 staat "De door de [1 administrateur-generaal]1 aangewezen ambtenaar kan afwijking verlenen van de in deze onderafdeling opgelegde voorwaarden om het toezicht over de verrichtingen te vergemakkelijken". Maar daarmee is men volledig afhankelijk van de bereidheid van deze ambtenaar. Men heeft er geen 'recht' op, men heeft dus geen enkele rechtszekerheid.

Bij de keuring van nieuwe installaties van nieuwe distilleerderijen is dit probleem gebleken enorm groot te zijn. Er zijn nieuwe distillateurs die hun installatie voor de fijnstook zonder volledige verzegeling niet krijgen goedgekeurd, en anderen krijgen deze toelating dan weer wel. Wie als nieuwe distillateur fruitdistillaten wil gaan maken weet dus niet of hij een installatie hiervoor wel gaat goedgekeurd krijgen.

Waarom is de nieuwe accijnswet er gekomen

Een vraag die men zich kan stellen is waarom de nieuwe accijnswet er is gekomen. Het antwoord is vrij eenvoudig. De Accijnsadministratie is bang dat ze het te druk krijgen met het controleren. Kleine distillateurs wekelijks gaan bezoeken om vast te stellen dat ze een paar liter alcohol geproduceerd hebben is voor hun niet interessant. Als we onze sterke drank uit het buitenland laten komen ontvangt toch onze staat de accijnzen en daar heeft men eigenlijk geen werk mee.
Maar waarom dan niet voor het Nederlandse of Duitse systeem gekozen. Dat is veel minder werk maar maakt het 'open' distilleren, nodig voor hoogwaardige eau de vie, niet onmogelijk.

Omdat er geen wettelijke invulling is gegeven over wat er aanleiding zou moeten geven tot het toestaan van uitzonderingen, hebben distillateurs 'geen poot om op te staan'. Gelukkig zijn er ook ambtenaren die wel verstand van distilleren hebben en die pragmatische oplossingen niet in de weg staan. Maar er zijn er ook die halsstarrig weigeren. Deze rechtsonzekerheid en volledige afhankelijkheid van de willekeur van de desbetreffende ambtenaar zijn achttiende-eeuwse toestanden.

Waarom 'open stoken' zo belangrijk is

Of het ‘open stoken’ een cruciale voorwaarde is om een kwalitatief hoogstand distillaat te maken is afhankelijk van de grondstof. Je kunt door de kop van de middenloop te splitsen met de temperatuur als indicatie nooit zo precies splitsen als door te ruiken en te proeven. Hetzelfde geldt bij de middenloop-staart splitsing. Wanneer we bij een bepaald alcohol gehalte op naloop schakelen is altijd met een ruime veiligheidsmarge. Om het echt goed te splitsen moet je ook weer kunnen ruiken en proeven. Het volume dat men verliest wanneer men in een gesloten systeem op basis van temperatuur en alcohol gehalte splitst is niet zo groot. En zeker economisch geen probleem wanneer men toch enkel goedkope grondstof gebruikt. De belangrijkste aroma’s bij graan zitten toch vooral in het midden. Ook de kop kan men redelijk ‘scherp’ afsplitsen omdat dat bij graan veel minder belangrijk is dan bij fruit. Maar wellicht het belangrijkste verschil is dat bij fruit juist heel belangrijke aromacomponenten heel dicht achter de kop en heel kort voor de staart zitten. Als je deze mist omdat je niet kunt ruiken en proeven kun je nooit een top fruit eau-de-vie maken. Dit is ook de rede waarom in Duitsland bijvoorbeeld graanstokerijen bijna allemaal met een gesloten installatie werken maar fruit distillateurs open distilleren. (Zie ook types distilleerderijen)

Bij fruit is het een absolute must om de splitsing van kop-middenloop-staart te kunnen doen aan de hand van ruiken en proeven. Heel belangrijke aroma's zitten enkel heel kort achter de kop en kort voor de staart.
Men moet infracties opvangen en dan kan men pas beslissen wat wel en wat niet mee in de middenloop gaat.